Hockey legend Dhyan Chand Biography
మేజర్ ధ్యాన్ చంద్ (29 ఆగష్టు 1905 – 3 డిసెంబర్ 1979) ఒక సుప్రసిద్ధ భారతీయ హాకీ ఆటగాడు. హాకీ క్రీడలో ప్రపంచ అత్యుత్తమ క్రీడాకారుల్లో ఒకడు. భారతదేశానికి హాకీలో స్వర్ణయుగంగా పరిగణించదగిన 1928, 1932, 1936 ఒలంపిక్ క్రీడల్లో వరుసగా బంగారు పతకాలు సాధించి పెట్టాడు. భారత ప్రభుత్వం 1956 లో ఇండియా యొక్క అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మభూషణ్‌ను ప్రదానం చేసింది. అతని జన్మదినమైన ఆగస్టు 29 ను భారతదేశంలో ప్రతి సంవత్సరం జాతీయ క్రీడా దినోత్సవంగా జరుపుకుంటారు. భారతదేశ అత్యున్నత క్రీడా గౌరవం, మేజర్ ధ్యాన్ చంద్ ఖేల్ రత్న అవార్డు అతని పేరు మీద ఉంది. (Hockey legend Dhyan Chand Biography)
జననం & విద్యాభ్యాసం
ధ్యాన్ చంద్ అలహాబాద్‌ లో 29 ఆగస్టు 1905న రాజ్‌పుత్ కుటుంబంలో శారదా సింగ్ మరియు సమేశ్వర్ సింగ్‌లకు జన్మించాడు . ధ్యాన్ చంద్ తండ్రి బ్రిటిష్ ఇండియన్ ఆర్మీలో పని చేసేవాడు. అక్కడ అతను సైన్యం కోసం హాకీ ఆడాడు.
తండ్రి యొక్క అనేక ఆర్మీ బదిలీల కారణంగా చంద్ కేవలం ఆరు సంవత్సరాల పాఠశాల విద్య తర్వాత అతని విద్యను ముగించవలసి వచ్చింది. ఆ కుటుంబం చివరకు భారతదేశంలోని ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ఝాన్సీలో స్థిరపడింది . చంద్ అలీఘర్ ముస్లిం యూనివర్శిటీలో చదువుకున్నాడు మరియు చివరకు 1932లో గ్వాలియర్‌లోని విక్టోరియా కళాశాల నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు .
ఆటలు మరియు జీవితం
- ధ్యాన్ చంద్ బ్రిటీష్ ఇండియన్ ఆర్మీతో తన పనిలో ఉన్న సమయంలో తీవ్రంగా హాకీ ఆడటం చేసేవాడు మరియు 1922 మరియు 1926 మధ్య అతను అనేక ఆర్మీ హాకీ టోర్నమెంట్‌లు మరియు రెజిమెంటల్ గేమ్‌లలో పాల్గొన్నాడు.
- అతనిని ‘చాంద్’ – హిందీలో చంద్రుడు – అతని సహచరులు పిలిచేవారు, ఎందుకంటే అతను తన డ్యూటీ గంటల తర్వాత తరచుగా చంద్రకాంతిలో రాత్రి ప్రాక్టీస్ చేస్తాడు.
- అతను సైన్యంలో ఉన్న రోజుల్లో అతను ఆట యొక్క పరిశీలకులను ఆకట్టుకున్నాడు మరియు కొత్తగా ఏర్పడిన ఇండియన్ హాకీ ఫెడరేషన్ (IHF) ఆమ్‌స్టర్‌డామ్‌లో 1928 ఒలింపిక్స్‌కు ఒక బృందాన్ని పంపాలని నిర్ణయించినప్పుడు, ధ్యాన్‌చంద్‌ని ట్రయల్స్‌కు పిలిచారు.
- అతను 1928 ఒలింపిక్స్‌ లో ఐదు మ్యాచ్‌లలో 14 గోల్స్ చేసి టోర్నమెంట్‌లో టాప్ స్కోరర్‌గా నిలిచాడు, తర్వాతి బెస్ట్ కంటే తొమ్మిది ఎక్కువ, భారత హాకీ జట్టు బంగారు పతకాన్ని గెలుచుకోవడానికి అజేయంగా నిలిచింది.
- 1932 ఒలింపిక్స్‌కు భారత జట్టు ఎంపికైనప్పుడు ధ్యాన్ చంద్ తో పాటు అతని సోదరుడు రూప్ సింగ్ కూడా ఉన్నాడు. లాస్ ఏంజిల్స్ గేమ్స్‌లో, భారతీయ ఫీల్డ్ హాకీ ఆటగాడు కేవలం రెండు గేమ్‌లలో 12 గోల్స్ చేశాడు. ఆ ఎడిషన్‌లో, భారత హాకీ జట్టు ఒక మ్యాచ్‌లో 24 గోల్స్ చేసింది. ఇది ఏడు దశాబ్దాలుగా స్థిరంగా నిలిచిన రికార్డు.
- తదుపరి 1936 ఒలింపిక్ క్రీడలలో, ధ్యాన్ చంద్ భారత హాకీ జట్టుకు కెప్టెన్‌గా బెర్లిన్‌కు వెళ్లాడు. తమ సారథి స్ఫూర్తితో భారత్ మళ్లీ ఆధిపత్యం చెలాయించింది, ఫైనల్‌లో ఆతిథ్య జర్మనీని 8-1తో ఓడించి స్వర్ణ పతకాన్ని సాధించడంలో అజేయంగా నిలిచిపోయింది. అతను ఐదు మ్యాచ్‌లలో మొత్తం 11 గోల్స్‌తో బెర్లిన్ గేమ్‌లను ముగించాడు.
- రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత వెంటనే ప్రారంభమవడంతో, 1948లో స్వతంత్ర భారత హాకీ జట్టు తదుపరి ఒలింపిక్ క్రీడలలో పాల్గొనే సమయానికి ధ్యాన్ చంద్ నలభై ఏళ్ల వయస్సులో ఉన్నాడు. ఈసారి, అతను జట్టులో భాగం కాలేదు.
- ధ్యాన్ చంద్ 34 సంవత్సరాల సేవ తర్వాత ఆగస్టు 1956లో భారత సైన్యం నుండి లెఫ్టినెంట్‌గా పదవీ విరమణ చేసారు మరియు తత్ఫలితంగా భారతదేశం యొక్క మూడవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారమైన పద్మభూషణ్ అవార్డుతో సత్కరించబడ్డారు.
పదవీ విరమణ తరువాత
పదవీ విరమణ తర్వాత, అతను రాజస్థాన్‌లోని మౌంట్ అబూలో కోచింగ్ క్యాంపులలో బోధించాడు . తరువాత, అతను 1961 నుండి 1969 వరకు నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ స్పోర్ట్స్ , పాటియాలాలో చీఫ్ హాకీ కోచ్ పదవిని స్వీకరించాడు . చాంద్ తన చివరి రోజులను తన స్వస్థలమైన ఝాన్సీ , భారతదేశంలోని ఉత్తరప్రదేశ్‌లో గడిపాడు.
మరణం
ఢిల్లీలోని ఆల్ ఇండియా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మెడికల్ సైన్సెస్‌లో కాలేయ క్యాన్సర్‌తో చంద్ 3 డిసెంబర్ 1979న మరణించారు. కానీ ఎప్పటికీ గొప్ప హాకీ ఆటగాళ్ళలో ఒకరిగా గుర్తుండిపోతారు.
గుర్తింపు
- ధ్యాన్ చంద్ అవార్డు ధ్యాన్ చంద్ పేరు మీద జీవితకాల సాఫల్య పురస్కారం.
- ధ్యాన్ చంద్ పేరు మీద భారత ప్రభుత్వం భారత అత్యున్నత క్రీడా అవార్డు “మేజర్ ధ్యాన్ చంద్ ఖేల్ రత్న” గా ప్రకటించింది.
- ధ్యాన్ చంద్ ఆటలో నైపుణ్యం మరియు అతని బాల్ నియంత్రణ అబ్బురపరిచే విధంగా అతను ‘హాకీ విజార్డ్’ మరియు ‘ది మెజీషియన్’ అనే బిరుదులను సంపాదించాడు.
- చంద్ పుట్టినరోజు, 29 ఆగస్టు, భారతదేశంలో 1995 నుండి జాతీయ క్రీడా దినోత్సవంగా జరుపుకుంటారు .
- ధ్యాన్ చంద్ ఆటను చూసి ముగ్ధుడైన హిట్లర్, ఆయనకు జర్మనీ పౌరసత్వంతో పాటు ఆర్మీలో కీలక పదవిని ఆఫర్ చేశారు.
- 20వ జాతీయ అవార్డు, 2012, భారత కేంద్ర మంత్రి ప్రదానం చేసిన జెమ్ ఆఫ్ ఇండియా, ధ్యాన్ చంద్‌కు అందించబడింది. ఈ అవార్డును ధ్యాన్ చంద్ కుమారుడు అశోక్ ధ్యాన్ చంద్ మరణించిన అతని తండ్రి తరపున అందుకున్నాడు.
- 1995లో, చంద్ 90వ జన్మదినోత్సవం సందర్భంగా ఢిల్లీలోని నేషనల్ స్టేడియంలో అతని తొమ్మిది అడుగుల విగ్రహాన్ని ఆవిష్కరించారు . అతని గౌరవార్థం 2002లో స్టేడియం పేరు ధ్యాన్ చంద్ నేషనల్ స్టేడియంగా మార్చబడింది.
- 2002 సంవత్సరంలో, క్రీడలలో జీవితకాల సాఫల్యానికి భారతదేశం యొక్క అత్యున్నత పురస్కారం, ధ్యాన్ చంద్ అవార్డును స్థాపించారు.
- లండన్‌లోని ఇండియన్ జింఖానా క్లబ్‌లోని ఆస్ట్రోటర్ఫ్ హాకీ పిచ్‌కి భారత హాకీ లెజెండ్ ధ్యాన్ చంద్ పేరు పెట్టారు .
- ధ్యాన్ చంద్ గౌరవార్థం భారత ప్రభుత్వం స్మారక పోస్టల్ స్టాంప్ మరియు మొదటి రోజు కవర్‌ను విడుదల చేసింది. అతని గౌరవార్థం స్టాంప్ కలిగి ఉన్న ఏకైక భారతీయ హాకీ ఆటగాడు.
- ధ్యాన్‌చంద్‌పై రచయిత కె. ఆరుముగం తన పుస్తకంలో ‘ది విజార్డ్’ అనే శీర్షికతో రాసిన ‘ది గ్రేట్ ఇండియన్ ఒలింపియన్స్’ అనే పాఠాన్ని 2002-2003లో NCERT 9వ తరగతి పాఠ్య పుస్తకాలలో చేర్చింది.
Read also..